Zandvoorts Preventiemodel

Het Zandvoorts Preventie Model is een primaire preventieaanpak gericht op het creëren van een positieve leefomgeving waarin kinderen en jongeren (6 tot 18 jaar) gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien, zonder middelengebruik.

Het Zandvoorts Preventie Model is gebaseerd op vier belangrijke pijlers: gezin, peergroep, school en vrije tijd. Hieronder vallen factoren zoals emotionele support van ouders en deelname aan (professioneel) begeleide vrijetijdsactiviteiten, die een beschermende werking kunnen hebben op het middelengebruik van jongeren. Om na te gaan hoe jongeren zich voelen met betrekking tot deze onderwerpen wordt in IJsland, waar dit model ontwikkelt is, jaarlijks een vragenlijst afgenomen en de resultaten worden binnen twee maanden teruggekoppeld in de vorm van rapporten naar stakeholders. Daar wordt vervolgens het beleid op gebaseerd en kunnen preventie-activiteiten worden bijgesteld waar mogelijk.

Het preventiemodel is in IJsland in 1998 ingevoerd naar aanleiding van verontrustend hoge cijfers van alcoholgebruik onder jongeren. In de afgelopen 20 jaar heeft het eiland jongeren bijna geheel van de drank, tabak en drugs weten af te helpen door te investeren in een ruim aanbod van sport en andere manieren van vrijetijdsbesteding en in maatregelen die zorgen voor minder beschikbaarheid van alcohol en tabak.

Uit onderzoek, dat de grondslag vormt voor het IJslands beleid, kwamen een aantal beschermende factoren die jongeren van gebruik weerhouden. Voorbeelden zijn: deelname aan georganiseerde activiteiten, de hoeveelheid tijd die men doorbrengt met ouders en niet laat buiten zijn. De frequentie van dronkenschap (per maand) is in IJsland gedaald van 43% naar 5% en dagelijks roken zakte van 23% naar 3%. Voor roken en het gebruik van drugs realiseerden de IJslanders een vergelijkbare daling (bron: Trimbos Instituut).

Uitvoering in Zandvoort

Het beleid rondom het IJPM raakt verschillende beleidsterreinen binnen de gemeente en heeft effect op uiteenlopende partners in het dorp. Het IJPM wordt landelijk op verschillende plekken uitgerold onder leiding van het Trimbos Instituut. Wij volgen deze ontwikkelingen op de voet en rollen in Zandvoort een lokaal gedragen en integrale preventie aanpak uit waarbij de betrokken afdelingen en partners samen werken naar een fijne leefomgeving voor alle kinderen en jongeren in Zandvoort. In het pictogram hiernaast is weergegeven hoe de verschillende sectoren zijn onderverdeeld en enkele voorbeelden van welke partners daar onder vallen.

Het Zandvoorts Preventie Model is een interventie van een lange adem en wordt tussentijds wel geëvalueerd maar er zal niet direct een effect zichtbaar zijn in de cijfers. Het doel is om in de loop der jaren het alcohol- en drugsgebruik in Zandvoort aanzienlijk te verminderen tot in ieder geval het landelijk gemiddelde. Om dit te bereiken krijgt jeugdparticipatie in 2023 vanuit het jongerenwerk een rol in het vormgeven van het beleid.